Ninataka kushiriki jinsi Injili ilivyokuwa na maana kwangu. Hii ilikuwa safari iliyoathiriwa na Sulemani na kufuatia kwake raha na hekima kwa moyo wote. Hii itakuruhusu kuwa na ufahamu bora wa kibinafsi juu ya nakala kwenye wavuti hii. (Oh na maelezo ya msingi … jina langu ni Ragnar Oborn – Swedish – na ninaishi Kanada. Nimeolewa na tuna mtoto wa kiume. Nilisoma katika Chuo Kikuu cha Toronto, Chuo Kikuu cha New Brunswick na Chuo Kikuu cha Acadia)

Kutotulia katika Kijana aliyebahatika

Nilizaliwa katika familia ya kitaalamu ya tabaka la kati. Asili kutoka Uswidi, tulihamia Kanada nilipokuwa kijana. Kisha nilikua nikiishi nje ya nchi katika nchi kadhaa – Algeria, Ujerumani na Cameroon. Hatimaye nilirudi Kanada kwa chuo kikuu. Kama kila mtu mwingine nilitaka (na bado nataka) kupata maisha kamili. Moja yenye sifa ya kuridhika, hisia ya amani, na ya maana na kusudi – pamoja na miunganisho yenye maana na wengine.

Kuishi katika jamii hizi tofauti, dini na kilimwengu, na kuwa msomaji mwenye bidii, kuliniweka wazi kwa mawazo mengi tofauti kuhusu ‘kweli’ na maana ya ‘maisha kamili’. Niliona kwamba mimi (na wengi katika nchi za Magharibi) tulikuwa na utajiri usio na kifani, teknolojia na fursa ya kufikia malengo haya. Lakini kitendawili kilikuwa kwamba maisha haya kamili yalionekana kuwa ngumu sana.

Niligundua kuwa uhusiano ulikuwa wa kutupwa zaidi na wa muda kuliko ule wa vizazi vilivyopita. Maneno kama ‘mbio za panya’ yalitumiwa kuelezea maisha yetu. Niliambiwa kwamba ikiwa tunaweza kupata ‘zaidi kidogo’ basi tutafika. Lakini ni kiasi gani zaidi? Na zaidi ya nini? Pesa? Maarifa ya kisayansi? Teknolojia? Raha?

Kuishi kwa ajili ya nini?

Kama kijana, nilihisi hasira ambayo labda inaelezewa vizuri kama kutokuwa na utulivu usio wazi. Baba yangu alikuwa mhandisi mshauri kutoka nje ya Afrika. Kwa hiyo nilishirikiana na matineja wengine matajiri, mapendeleo, na waliosoma katika nchi za Magharibi. Lakini maisha huko yalikuwa rahisi na kidogo ya kutufurahisha. Kwa hivyo mimi na marafiki zangu tuliota kuhusu kurudi katika nchi zetu na kufurahia TV, chakula kizuri, fursa, na urahisi wa maisha ya Magharibi. Hapo tungekuwa ‘tutaridhika’.

Lakini nilipotembelea Kanada au Ulaya, baada ya msisimko wa kwanza hali ya kutotulia ingerudi. Na mbaya zaidi, niliona pia kwa watu ambao waliishi huko wakati wote. Chochote walichokuwa nacho (ambacho kilikuwa kikubwa kwa kipimo chochote) daima kulikuwa na hitaji la zaidi. Nilifikiri ningeipata nikiwa na mpenzi maarufu. Na kwa muda, hii ilionekana kujaza kitu ndani yangu, lakini baada ya miezi michache, kutotulia kungerudi. Nilidhani nikitoka shule ya upili basi ‘ningefika’. Kisha ilikuwa wakati ningeweza kupata leseni ya udereva na kupata uhuru – basi utafutaji wangu ungeisha.

Sasa kwa kuwa mimi ni mkubwa nasikia watu wakizungumza juu ya kustaafu kama tikiti ya kuridhika. Je, ndivyo hivyo? Je, tunatumia maisha yetu yote kutafuta kitu kimoja baada ya kingine? Tunaendelea kufikiria jambo linalofuata pembeni itatupa, halafu … maisha yetu yameisha? Inaonekana ni bure sana!

Hekima ya Sulemani

Katika miaka hii maandishi ya Sulemani yaliniathiri sana. Sulemani (mwaka wa 950 KWK), mfalme wa Israeli la kale aliyejulikana sana kwa hekima yake, aliandika vitabu kadhaa katika Biblia. Katika Mhubiri, alieleza hali hii ya kutotulia niliyokuwa nikipata.

Mtu ambaye alikuwa na kila kitu …

Aliandika:

¹Nikauambia moyo wangu, Haya, nitakujaribu kwa njia ya furaha basi ujifurahishe kwa anasa. Na tazama, hayo nayo yakawa ubatili. ² Nikasema juu ya kicheko, Ni wazimu; na juu ya furaha, Yafaa nini? ³ Moyoni mwangu nikapeleleza jinsi ya kuuburudisha mwili kwa mvinyo, na (moyo wangu ukali ukiniongoza kwa hekima) jinsi ya kushikana na upumbavu, hata niyaone yaliyo mema ya kuwafaa wanadamu, ili wayafanye hayo chini ya mbingu siku zote za maisha yao.

⁴ Nikajifanyizia kazi zilizo kubwa; nikajijengea nyumba; nikajipandia mashamba ya mizabibu; ⁵ nikajifanyizia bustani na viunga, na kuipanda humo miti yenye matunda ya kila namna; ⁶ nikajifanyizia birika za maji, ya kuunyweshea mwitu mlimopandwa miti michanga. ⁷ Nami nikanunua watumwa na wajakazi, nikawa na wazalia nyumbani mwangu; tena nikawa na mali nyingi za ng’ombe na kondoo, kupita wote walionitangulia katika Yerusalemu; ⁸ tena nikajikusanyia fedha na dhahabu, na tunu za kifalme na za kutoka katika majimbo. Nikajipatia waimbaji, waume kwa wake, nao wale ambao wanadamu wanawatunuka, masuria wengi sana. ⁹ Basi nikawa mkuu, nikaongezeka kupita wote walionitangulia katika Yerusalemu; pia hekima yangu nikakaa nayo.

¹⁰ Wala sikuyanyima macho yangu cho chote yalichokitamani; wala sikuuzuia moyo wangu katika furaha yo yote; maana moyo wangu ulifurahi kwa sababu ya kazi yangu yote, na hii ilikuwa sehemu yangu katika kazi yangu yote.

Mhubiri 2:1-10

Utajiri, umaarufu, ujuzi, miradi, wanawake, raha, ufalme, kazi, divai… Sulemani alikuwa na vyote – na zaidi ya hayo kuliko mtu mwingine yeyote wa siku zake au zetu. Ujanja wa Einstein, utajiri wa Bill Gates, maisha ya kijamii/ya ngono ya Mick Jagger, pamoja na ukoo wa kifalme kama ule wa Prince William katika familia ya Kifalme ya Uingereza – yote yalibadilika kuwa moja. Nani angeweza kushinda mchanganyiko huo? Ungefikiri Sulemani, kati ya watu wote angeridhika. Lakini alihitimisha:

Lakini huzuni hadi wazimu

Maneno ya Mhubiri mwana wa Daudi,mfalme katika Yerusalemu.

² Mhubiri asema, Ubatili mtupu, ubatili mtupu, mambo yote ni ubatili.

³ Mtu ana faida gani ya kazi yake yote aifanyayo chini ya jua?
⁴ Kizazi huenda, kizazi huja; nayo dunia hudumu daima.
⁵ Jua lachomoza, na jua lashuka, na kufanya haraka kwenda mahali pa maawio yake.
⁶ Upepo huvuma kusi, hugeuka kuwa kaskazi; hugeuka daima katika mwendo wake, na upepo huyarudia mazunguko yake.
⁷ Mito yote huingia baharini, walakini bahari haijai; huko iendako mito, ndiko irudiko tena.
⁸ Mambo yote yamejaa uchovu usioneneka, jicho halishibi kuona, wala sikio halikinai kusikia.
⁹ Yaliyokuwako ndiyo yatakayokuwako; na yaliyotendeka ndiyo yatakayotendeka; wala jambo jipya hakuna chini ya jua.
¹⁰ Je! Kuna jambo lo lote ambalo watu husema juu yake, Tazama, ni jambo jipya? Limekwisha kuwako, tangu zamani za kale zilizokuwa kabla yetu sisi.
¹¹ Hakuna kumbukumbu lo lote la vizazi vilivyotangulia; wala hakutakuwa na kumbukumbu lo lote la vizazi vitakavyokuja, miongoni mwao wale watakaofuata baadaye.

¹² Mimi, Mhubiri, nalikuwa Mfalme wa Israeli katika Yerusalemu. ¹³ Nikatia moyo wangu ili kuyatafuta yote yanayotendeka chini ya mbingu, na kuyavumbua kwa hekima; ni taabu kubwa ambayo Mungu amewapa wanadamu, ili kutaabika ndani yake. ¹⁴ Nimeziona kazi zote zifanywazo chini ya jua; na, tazama, mambo yote ni ubatili na kujilisha upepo.

Mhubiri 1: 1-14

Maisha… Upumbavu na Kukimbiza Upepo

¹¹ Kisha nikaziangalia kazi zote zilizofanywa kwa mikono yangu, na taabu yote niliyotaabika katika kuzitenda; na tazama, yote ni ubatili na kujilisha upepo, wala faida hakuna chini ya jua.

¹² Nikageuka ili kuipambanua hekima, na wazimu na upumbavu. Kwa maana mtu amfuataye mfalme afanye nini? Lilo hilo tu lililokwisha kufanywa.
¹³ Ndipo nilipoona ya kuwa kweli hekima hupita upumbavu, kwa kadiri nuru ipitavyo giza;
¹⁴ macho yake mwenye hekima yamo kichwani mwake, lakini mpumbavu huenda gizani; ila hata hivyo nikatambua ya kwamba ni tukio moja la mwisho liwapatalo wote sawasawa.

¹⁵ Nikasema moyoni mwangu,

Kama limpatavyo mpumbavu, ndivyo litakavyonipata mimi nami; basi, kwa nini nikawa na hekima zaidi? Nikasema moyoni mwangu ya kuwa hayo nayo ni ubatili.
¹⁶ Maana hakuna kumbukumbu la milele la mwenye hekima, wala la mpumbavu; kwa sababu siku zijazo wote pia watakuwa wamekwisha kusahauliwa. Na mwenye hekima, jinsi gani anavyokufa sawasawa na mpumbavu!

¹⁷ Basi, nikauchukia uhai; kwa sababu kazi inayotendeka chini ya jua ilikuwa mbaya kwangu; yaani, mambo yote ni ubatili na kujilisha upepo. ¹⁸ Nami nikaichukia kazi yangu yote niliyojishughulisha nayo chini ya jua; maana sina budi kumwachia yeye atakayenifuata. ¹⁹ Naye ni nani ajuaye kama huyo atakuwa mwenye hekima au mpumbavu? Hata hivyo atatawala juu ya kazi yangu yote niliyojishughulisha nayo, ambamo ndani yake mimi nimeonyesha hekima chini ya jua. Hayo nayo ni ubatili. ²⁰ Kwa hiyo nikageuka kukata tamaa moyoni mwangu juu ya kazi yangu yote niliyojishughulisha nayo chini ya jua. ²¹ Maana kuna mtu ambaye kazi yake ni kwa hekima, na kwa maarifa, na kwa ustadi; naye atamwachia mtu asiyeshughulika nayo kuwa sehemu yake. Hayo tena ni ubatili, nayo ni baa kuu. ²² Kwa maana mtu hupata nini kwa kazi yake yote, na kwa juhudi ya moyo wake alivyojitahidi chini ya jua? ²³ Kwa kuwa siku zake zote ni masikitiko, na kazi yake ni huzuni; naam, hata usiku moyoni mwake hamna raha. Hayo nayo ni ubatili.

Mhubiri 2: 11-23

Sulemani Alijaribu kila kitu ‘chini ya jua’

Sina furaha! Katika moja ya mashairi yake, Wimbo wa Nyimbo, anarekodi penzi la mahaba, ambalo alikuwa nalo. Hili ndilo jambo ambalo linaonekana kuwa na uwezekano mkubwa wa kutoa kuridhika kwa maisha yote. Lakini mwishowe, mapenzi hayakumpa kuridhika kwa kudumu.

Popote nilipotazama, ama miongoni mwa marafiki zangu au katika jamii, ilionekana kana kwamba shughuli za Sulemani za kupata maisha kamili ndizo kila mtu alikuwa akijaribu. Lakini alikwisha kuniambia kuwa hakuipata kwenye njia hizo. Kwa hiyo nilihisi kwamba singeipata hapo na ningehitaji kuangalia barabara ambayo watu hawakusafiri sana.

Pamoja na masuala haya yote nilikuwa nikisumbuliwa na kipengele kingine cha maisha. Ilimsumbua Sulemani pia.

¹⁹ Kwa maana linalowatukia wanadamu linawatukia wanyama; jambo moja lawatukia; anavyokufa huyu ndivyo anavyokufa huyu; naam, wote wanayo pumzi moja; wala mwanadamu hana kitu cha kumpita mnyama; kwa maana yote ni ubatili. ²⁰ Wote huendea mahali pamoja; wote hutoka katika mavumbi; na hata mavumbini hurudi tena. ²¹ Ni nani ajuaye kama roho ya binadamu huenda juu, na kama roho ya mnyama huenda chini?

Mhubiri 3:19-21

Woody Allen dhidi ya Solomon

Kifo ni cha mwisho kabisa na kinatawala juu yetu kabisa. Kama vile Sulemani alisema, ni hatima ya watu wote, wazuri au wabaya, wa kidini au la. Woody Allen aliongoza na kutoa filamu Utakutana Na Mgeni Mrefu Weusi. Ni sura ya kuchekesha/zito kuhusu kifo. Katika mahojiano ya Tamasha la Filamu la Cannes, alifichua mawazo yake kuhusu kifo na ucheshi wake unaojulikana sana.

“Uhusiano wangu na kifo bado uko sawa – ninapinga vikali. Ninachoweza kufanya ni kungojea. Hakuna faida ya kuwa mzee – huna akili zaidi, huna hekima zaidi, huna utulivu zaidi, huna upole zaidi – hakuna kinachotokea. Lakini mgongo wako unauma zaidi, unapata upungufu zaidi wa chakula, macho yako si mazuri na unahitaji kifaa cha kusikia. Ni biashara mbaya kuzeeka na ningekushauri usiifanye ikiwa unaweza kuikwepa.” [1]

Kisha akamalizia kwa jinsi mtu anavyopaswa kukabiliana na maisha kutokana na kutoepukika kwa kifo.

“Mtu lazima awe na udanganyifu ili kuishi. Ukiangalia maisha kwa uaminifu na kwa uwazi sana maisha hayawezi kuvumilika kwa sababu ni biashara mbaya sana. Huu ni mtazamo wangu na daima umekuwa mtazamo wangu juu ya maisha – nina mtazamo mbaya sana, wa kukata tamaa juu yake … nahisi kuwa [maisha] ni ya kusikitisha, maumivu, ndoto mbaya, uzoefu usio na maana na hiyo ndiyo njia pekee ambayo unaweza Furaha ni ikiwa utajiambia uwongo na kujidanganya mwenyewe.”

Kwa hivyo ni chaguo letu pekee? Ama fuata njia ya unyoofu ya Sulemani ambaye alijiuzulu na kusema kutokuwa na tumaini na ubatili. Au chukua ile ya Woody Allen na ‘nijiambie uwongo fulani na nijidanganye’ ili niweze kuishi chini ya ‘udanganyifu’ wenye furaha zaidi! Wala ilionekana kuvutia sana. Lililohusiana kwa ukaribu na kifo lilikuwa ni swali la umilele. Je, kweli kuna Mbingu, au (cha kutisha zaidi) kuna kweli mahali pa hukumu ya milele – Kuzimu?

Katika mwaka wangu wa upili wa shule ya upili, tulikuwa na mgawo wa kukusanya vipande mia moja vya fasihi (mashairi, nyimbo, hadithi fupi, n.k.). Mkusanyiko wangu mwingi ulishughulikia maswala haya. Iliniruhusu ‘kukutana’ na kusikia wengine wengi ambao pia walishindana na maswali haya haya. Na nilikutana nazo – kutoka kwa kila aina ya enzi, asili ya elimu, falsafa za mtindo wa maisha, na aina.

Injili – Tayari Kuizingatia

Pia nilijumuisha baadhi ya misemo inayojulikana sana ya Yesu iliyorekodiwa katika injili za Biblia kama vile:

¹⁰ Mwizi huja kwa nia ya kuiba, kuua na kuharibu. Nimekuja ili watu wapate uzima; uzima ulio kamili.

Yohana 10: 10

Ilikua juu yangu kwamba labda, labda, hapa kulikuwa na jibu la maswali niliyouliza. Baada ya yote, injili (ambayo ilikuwa tu neno la kidini lisilo na maana) kihalisi maana ‘habari njema’. Je, Injili ilikuwa habari njema kweli? Au ilikuwa zaidi-au-chini ya uvumi? Ili kujibu hilo nilijua nilihitaji kusafiri kwa njia mbili.

Safari ya Injili

Kwanza, nilihitaji kuanza kukuza habari ufahamu wa Injili. Pili, baada ya kuishi katika tamaduni tofauti za kidini, nilikuwa nimekutana na watu na kusoma waandishi ambao walikuwa na pingamizi nyingi, na kushikilia mawazo kinyume na, Injili ya Biblia. Hawa walikuwa watu wenye taarifa na akili. Nilihitaji kufikiria kiuongozi kuhusu Injili, bila tu kuwa mkosoaji asiye na akili au muumini mtupu.

Kuna maana halisi kwamba wakati mtu anapoanza safari ya aina hii kamwe hafiki kabisa, lakini nimejifunza kwamba Injili inatoa majibu kwa masuala haya ambayo Sulemani aliibua. Hoja yake yote ni kuyashughulikia – maisha kamili, kifo, umilele, na maswala ya vitendo kama vile upendo katika uhusiano wetu wa kifamilia, hatia, woga na msamaha. Madai ya Injili ni kwamba ni msingi ambao tunaweza kujenga maisha yetu juu yake. Mtu anaweza si lazima kama majibu yanayotolewa na Injili. Mtu hawezi kukubaliana nao au Amini yao. Lakini ikizingatiwa kwamba inashughulikia maswali haya ya kibinadamu itakuwa ni upumbavu kubaki bila habari juu yao.

Pia nilijifunza kwamba nyakati fulani Injili ilinifanya nikose raha. Katika wakati ambapo mambo mengi yanatushawishi ili tuwe rahisi, Injili ilipinga moyo wangu, akili, roho, na nguvu zangu bila huruma kwamba, ingawa inatoa Maisha, sio rahisi. Ukichukua muda kutafakari Injili unaweza kupata vivyo hivyo. Mahali pazuri pa kuanzia ni kutazama kwa sentensi moja kuu kufupisha ujumbe wa Injili