Baraka na Laana za Musa katika Kumbukumbu la Torati
Musa aliishi takriban miaka 3500 iliyopita na aliandika vitabu vitano vya kwanza vya Biblia – inayojulikana kama vitabu vya sheria au Torah . Kitabu chake cha tano, Kumbukumbu la Torati , kina matangazo yake ya mwisho aliyotoa kabla tu ya kufa kwake. Hizi zilikuwa Baraka zake kwa watu wa Israeli – Wayahudi, lakini pia Laana zake. Musa aliandika kwamba Baraka na Laana hizi zingeunda historia na inapaswa kuangaliwa, sio tu na Wayahudi, bali pia na mataifa mengine yote. Kwa hivyo hii iliandikwa kwa ajili yako na mimi kufikiria. Baraka na Laana kamili ziko hapa. Ninatoa muhtasari wa mambo makuu hapa chini.
Baraka za Musa
Musa alianza kwa kueleza baraka ambazo Waisraeli wangepokea ikiwa wangetii Sheria. Sheria ilitolewa katika vitabu vya awali na kujumuisha Amri Kumi. Baraka zilitoka kwa Mungu na zingekuwa kubwa sana hivi kwamba mataifa mengine yote yangetambua baraka zake. Matokeo ya baraka hizi yatakuwa kwamba:
10 Na mataifa yote ya duniani watakuona umeitwa kwa jina la Bwana, nao watakuwa na hofu kwako.
Kumbukumbu la Torati 28:10
… na Laana
Hata hivyo, ikiwa Waisraeli wangeshindwa kutii Amri basi wangepokea Laana ambazo zingelingana na kuakisi Baraka. Laana hizi zingeonekana na mataifa jirani ili:
37 Nawe utakuwa ushangao, na mithali, na dharau, kati ya mataifa yote huko atakakokuongoza Bwana.
Kumbukumbu la Torati 28:37
Na Laana zingeenea katika historia.
46 nazo zitakuwa juu yako kwa ishara na ajabu, na juu ya uzao wako milele;
Kumbukumbu la Torati 28:46
Lakini Mungu alionya kwamba sehemu mbaya zaidi ya Laana ingetoka kwa mataifa mengine.
49 Bwana atakuletea taifa juu yako kutoka mbali, kutoka ncha ya dunia, kama arukavyo tai; taifa usiloufahamu ulimi wake; 50 taifa lenye uso mkali, ambalo haliangalii uso wa mzee, wala halipendelei kijana; 51 naye atakula uzao wa ng’ombe wako wa mifugo, na uzao wa nchi yako mpaka utakapokwisha kuangamizwa; wala hatakuachia nafaka, wala divai, wala mafuta, wala maongeo ya ng’ombe wako, wala wana-kondoo wako, hata atakapokwisha kukuangamiza. 52 Naye atakuhusuru katika malango yako yote, hata kuta zako ndefu, zenye maboma, ulizokuwa ukiziamini, zishuke, katika nchi yako yote kila upande; naye atakuhusuru katika malango yako yote kila upande, katika nchi yako yote aliyokupa Bwana, Mungu wako.
Kumbukumbu la Torati 28:49-52
Ingeenda kutoka mbaya hadi mbaya zaidi.
63 Tena itakuwa, kama vile alivyokuwa akifurahi Bwana juu yenu kwa kuwatendea mema na kuwafanya kuwa wengi, ndivyo atakavyofurahi Bwana juu yenu kwa kuwapoteza na kuwaangamiza; nanyi mtanyakuliwa katika hiyo nchi mwingiayo kuimiliki. 64 Bwana atakutawanya katika mataifa yote, tokea ncha hii ya dunia hata ncha hii ya dunia; nawe huko utatumikia miungu mingine usiyoijua wewe wala baba zako, nayo ni miti na mawe. 65 Wala katika mataifa hayo hutapata raha iwayo yote, wala hutakuwa na kituo cha wayo wa mguu wako; lakini Bwana atakupa huko moyo wa kutetema, na macho ya kuzimia, na roho ya kudhoofika;
Kumbukumbu la Torati 28:63-65
Baraka na Laana hizi zilianzishwa kwa agano (makubaliano) kati ya Mungu na Waisraeli:
12 ili uingie katika agano la Bwana, Mungu wako, na kiapo chake, afanyacho nawe Bwana, Mungu wako, hivi leo; 13 apate kukuweka leo uwe taifa kwake naye apate kuwa Mungu kwako, kama alivyokuambia, na kama alivyowaapia baba zako, Ibrahimu, na Isaka, na Yakobo. 14 Wala sifanyi na ninyi peke yenu agano hili na kiapo hiki; 15 ila na yeye aliyesimama hapa nasi hivi leo mbele ya Bwana, Mungu wetu, na yeye naye asiyekuwapo pamoja nasi leo;
Kumbukumbu la Torati 29:12-15
Kwa maneno mengine agano hili lingewafunga watoto, au vizazi vijavyo. Kwa kweli agano hili lilielekezwa kwa vizazi vijavyo – Waisraeli na wageni.
22 Na kizazi cha baadaye, wanenu watakaoinuka baada yenu, na mgeni atakayekuja kutoka nchi ya mbali, watasema, watakapoyaona mapigo ya nchi ile, na magonjwa aliyoitia Bwana; 23 ya kuwa nchi yake nzima ni kibiriti, na chumvi, na kuteketea, haipandwi, wala haizai, wala nyasi hazimei humo, kama mapinduko ya Sodoma na Gomora, Adma na Seboimu, aliyoipindua Bwana kwa ghadhabu yake na hasira zake; 24 mataifa yote watasema, Mbona Bwana ameifanyia hivi nchi hii? Ni nini maana yake hari ya hasira hizi kubwa?
Kumbukumbu la Torati 29:22-24
Na jibu litakuwa:
25 Ndipo watakaposema watu, Ni kwa kuwa waliacha agano la Bwana, Mungu wa baba zao, alilofanya nao hapo alipowatoa katika nchi ya Misri; 26 wakaenda wakatumikia miungu mingine, wakaiabudu miungu wasiyoijua, asiyowapa yeye; 27 ndipo ikawashwa hasira ya Bwana juu ya nchi hii, kwa kuleta juu yake laana yote iliyoandikwa katika kitabu hiki; 28 Bwana akawang’oa katika nchi yao kwa hasira, na ghadhabu, na makamio makuu, akawatupa waende nchi nyingine, kama hivi leo.
Kumbukumbu la Torati 29:25-28
Je, Baraka na Laana zilitokea?
Hakuna upande wowote juu yao. Baraka zilikuwa za kupendeza, lakini Laana zilikuwa kali kabisa. Hata hivyo, swali muhimu zaidi tunaloweza kuuliza ni: ‘Je, yalitokea?’ Jibu sio ngumu kupata. Sehemu kubwa ya Agano la Kale ni kumbukumbu ya historia ya Waisraeli na kutokana na hilo tunaweza kuona kile kinachotokea katika historia yao. Pia tuna rekodi nje ya Agano la Kale, kutoka kwa wanahistoria wa Kiyahudi kama Josephus , wanahistoria wa Graeco-Roman kama Tacitus na tumepata makaburi mengi ya kiakiolojia. Vyanzo hivi vyote vinakubaliana na kuchora picha thabiti ya historia ya Waisraeli au Wayahudi. Muhtasari wa historia hii, uliotolewa kupitia ujenzi wa kalenda ya matukio umetolewa hapa . Isome na ujitathmini kama Laana za Musa zilitimia.
Hitimisho la Baraka na Laana za Musa
Lakini Hotuba hii ya Musa ya Kuaga haikuishia kwenye Laana. Iliendelea. Hivi ndivyo Musa alivyotoa tamko lake la mwisho.
Tena itakuwa, mambo haya yote yatakapokujilia, baraka na laana nilizoweka mbele yako, nawe utakapozikumbuka kati ya mataifa yote, huko atakakokupeleka Bwana, Mungu wako, 2 nawe utakapomrudia Bwana, Mungu wako, na kuitii sauti yake, mfano wa yote nikuagizayo leo, wewe na wanao, kwa moyo wako wote, na kwa roho yako yote; 3 ndipo Bwana, Mungu wako, atakapougeuza utumwa wako, naye atakuhurumia, tena atarejea na kukukusanya kutoka mataifa yote, huko alikokutawanyia Bwana, Mungu wako. 4 Watu wako waliotawanyika wakiwako katika ncha za mbingu za mwisho, kutoka huko atakukusanya Bwana, Mungu wako; kutoka huko atakutwaa; 5 atakuleta Bwana, Mungu wako, uingie nchi waliyomiliki baba zako, nawe utaimiliki; naye atakutendea mema, na kukufanya uwe watu wengi kuliko baba zako.
Kumbukumbu la Torati 30:1-5
Baada ya Musa, waandishi waliofuatana katika Agano la Kale waliendelea na ahadi hii ambayo alieleza mara ya kwanza – kwamba kungekuwa na urejesho baada ya Laana. Ezekieli alitumia taswira ya Riddick waliokufa wakiwa hai ili kututolea picha wazi ya hili. Waandishi hawa wa baadaye walifanya utabiri wa ujasiri, wa kutatanisha na wa kina. Kwa pamoja wanafanya utabiri wa kustaajabisha ambao unatokea leo.