Kurudi nyuma kwa Kuzaliwa kwa Isaka: Ulinganifu na kuzaliwa kwa Yesu

Kuzaliwa kwa Isaka ni mojawapo ya matukio yanayotazamiwa sana na yenye kuvutia sana katika Biblia. Mungu aliahidi Abrahamu, ambaye wakati huo alikuwa na umri wa miaka 75, ‘taifa kubwa’ katika Mwanzo 12. Kwa kutii ahadi ya Mungu, Ibrahimu aliondoka Mesopotamia kwenda Kanaani, Nchi ya Ahadi, akiwasili miezi michache baadaye.

Lakini kabla Abrahamu hajazaa ‘taifa kubwa,’ alihitaji mwana – lakini mwana aliyeahidiwa alikuwa hajafika. Ibrahimu alingoja miaka 10 bila kumzaa mwana au mrithi yeyote. Hata hivyo, Mungu alimhakikishia kwa kiapo cha lazima; kwa kumwamini Mungu, Ibrahimu ‘alihesabiwa’ kuwa mwadilifu. Ibrahimu alimpata Ishmaeli kama mwana, kupitia kwa mpangilio kama wa mtu mbadala, lakini Mungu alitangaza kwamba Ishmaeli hakuwa yule mwana aliyeahidiwa. 

Miaka ilipita huku Abrahamu na Sara wakiendelea kungoja, huku matazamio ya kuzaa mtoto yakififia kadiri walivyozeeka. Matumaini yalionekana kupotea hadi Abraham alipokutana na wa kipekee akiwa na umri wa miaka tisini na tisa.

Bwana anamtokea Ibrahimu

Bwana akamtokea Ibrahimu karibu na mialoni ya Mamre, alipokuwa ameketi mlangoni pa hema yake mchana wakati wa hari. ² Akainua macho yake akaona, na tazama, watu watatu wamesimama mbele yake. Naye alipowaona alipiga mbio kuwalaki kutoka mlangoni pa hema, akainama mpaka nchi,

³ akasema, Bwana wangu, kama nimeona fadhili machoni pako nakuomba usinipite sasa mimi mtumwa wako. ⁴ Na yaletwe basi maji kidogo mkanawe miguu, mkapumzike chini ya mti huu. ⁵ Nami nitaleta chakula kidogo, mkaburudishe moyo, baadaye mwendelee, iwapo mmemjia mtumwa wenu.

Wakasema, Haya, fanya kama ulivyosema.

⁶ Basi Ibrahimu akaenda hima hemani kwa Sara, akasema, Himiza vipimo vitatu vya unga safi, uukande, ufanye mikate.

⁷ Ibrahimu akapiga mbio kwenda kundini, akaleta ndama wa ng’ombe aliye laini, mzuri, akampa mtumishi, naye akahimiza kuiandaa. ⁸ Akatwaa siagi na maziwa, na ndama aliyoiandaa, akawaandikia mbele yao, akasimama karibu nao chini ya mti, nao wakala.

AHADI YA MUNGU KWA MWANA

⁹ Wakamwambia, Yu wapi Sara mkeo?

Akasema, Yumo hemani.

¹⁰ Akamwambia, Hakika nitakurudia wakati huu huu mwakani, na tazama, Sara mkeo atapata mwana wa kiume.

Sara akasikia mlangoni pa hema iliyokuwapo nyuma yake. ¹¹ Basi Ibrahimu na Sara walikuwa wazee, na umri wao mkubwa, na Sara alikuwa amekoma katika desturi ya wanawake. ¹² Kwa hiyo Sara akacheka moyoni mwake, akisema, Niwapo mkongwe, nitapata furaha, na bwana wangu mzee?

¹³ Bwana akamwambia Ibrahimu, Mbona Sara amecheka akisema, Mimi kweli nitazaa mwana, nami ni mzee? ¹⁴ Kuna neno gani lililo gumu la kumshinda Bwana? Kwa muhula wake nitakurudia, wakati huu huu mwakani, na Sara atapata mwana wa kiume.

¹⁵ Akakana Sara, akisema, Sikucheka, maana aliogopa.

Naye akasema, Sivyo, umecheka.

Mwanzo 18:1-15

Je, tunaweza kumlaumu Sarah kwa kucheka? Kupata mtoto wakati baba ana miaka 99 na mama 90 ni jambo lisilowezekana. Pia tungecheka.

Kuzaliwa kwa Isaka

Hata hivyo, katika mwaka uliofuata, tunaona kwamba:

Bwana akamjia Sara kama alivyonena, na Bwana akamfanyia kama alivyosema. ² Sara akapata mimba akamzalia Ibrahimu mwana wa kiume katika uzee wake, kwa muhula alioambiwa na Mungu. ³ Ibrahimu akamwita jina lake Isaka, yule mwana aliyezaliwa, ambaye Sara alimzalia. ⁴ Ibrahimu akamtahiri Isaka mwanawe, alipokuwa mwenye siku nane, kama Mungu alivyomwamuru. ⁵ Naye Ibrahimu alikuwa mtu wa miaka mia, alipozaliwa mwana wake Isaka.

⁶ Sara akasema, Mungu amenifanyia kicheko; kila asikiaye atacheka pamoja nami. ⁷ Akasema, N’nani angemwambia Ibrahimu, Sara atanyonyesha wana? Maana nimemzalia mwana katika uzee wake.

 Mwanzo 21:1-7

Hatimaye, Ibrahimu na Sara sasa walikuwa na mwana wao aliyeahidiwa – Isaka. Ndoto zao zikawashwa tena. Hata hivyo, simulizi la jumla lilitokeza swali muhimu.

Kwa nini waliochelewa wangojee kuzaliwa kwa Isaka?

Kwa nini Mungu anasubiri miaka 25 (Mwanzo 21) kuleta ahadi ya kuzaliwa kwa Isaka (Mwanzo 12)? Ikiwa Mungu ana uwezo wa kufanya jambo lolote wakati wowote, kwa nini usimlete Isaka mara moja? Je! hiyo haingekuwa bora zaidi kuonyesha uwezo Wake? Au, je, kulikuwa na maono fulani maalum kwa njia ya Mungu ya kufanya mambo katika mzunguko mzima?

Kutoka kwa matokeo ya baadaye tunaweza kuamua sababu kadhaa za kungojea. 

Kwanza, Ibrahimu alijifunza masomo muhimu kuhusu kumwamini Mungu wakati huu wa kungoja kwa muda mrefu. Kwa kufanya hivyo, akawa kielelezo kwa watu wote wanaotamani kumtumaini Mungu.  Wale ambao wangemjua Mungu lazima wafuate njia ya Ibrahimu.

Pili, badala ya kupunguza nguvu za Mungu, masimulizi hayo yanaitukuza. Ni ajabu labda, lakini si miujiza, kwa wanandoa wa umri wa kati kupata mtoto. Matukio yasiyowezekana hutokea kwa kawaida. Ikiwa Abrahamu na Sara wangemzaa Isaka mapema, tunaweza kufasiria simulizi hilo kwa njia hiyo. Hata hivyo, wanandoa kuzaa mtoto katika umri wa miaka 100 ama ni hadithi ya kubuni au miujiza. Hakuna maelezo mengine au msingi wa kati. Ama matukio ya kuzaliwa kwa Isaka hayakutokea kama yalivyoandikwa au kulikuwa na muujiza. Ikiwa ni kimuujiza, basi mradi wote, unaojulikana kuwa Israeli, unaoendelea hata leo, unakaa juu ya msingi wa nguvu za kimuujiza za Mungu na ahadi Zake zenye kutegemeka kabisa. Katika kuzaliwa kwa Isaka, Wayahudi wote kupitia historia wamewekwa kwa muujiza. Na ikiwa msingi ni wa muujiza basi ni muundo uliojengwa juu yake.

Kuzaliwa kwa Isaka kimuujiza ikilinganishwa na kuzaliwa kimuujiza kwa Yesu

Ili kuelewa sababu ya tatu ya kuchelewa kwa Isaka kuzaliwa, ni lazima tutambue kielelezo cha pekee. Fikiria kwamba Ibrahimu alikuwa na mzao mwingine mmoja tu aliye na ahadi sawa, iliyotarajiwa na kuzaliwa kwa kimiujiza – Yesu wa Nazareti. 

Kwa karne nyingi zilizotangulia, manabii mbalimbali kwa njia mbalimbali walikuwa wameahidi katika jina la Mungu kwamba Masihi angekuja. Kisha Injili zinamtaja Yesu kuwa Masihi huyo aliyeahidiwa. Utu wake kuzaliwa kutoka kwa bikira ni sawa, kama si zaidi, ni muujiza kuliko kuzaliwa kwa Isaka. Hasa kama ilivyo kwa akaunti ya kuzaliwa kwa Isaka, tunaweza tu kufasiri kuzaliwa kwa Yesu na bikira kama hadithi iliyotungwa au ya kimiujiza. Hakuna maelezo mengine, hakuna msingi wa kati. Tafakari ndogo huleta kwa uwazi ulinganifu huu kati ya kuzaliwa kwa Yesu na Isaka.  

Yesu kama kielelezo kikuu cha Israeli

Hapa kuna moja katika mfululizo wa matukio ambayo yanatoa taswira ya jumla ya Yesu kama mfano mkuu wa Israeli. Kama archetype, anawakilisha, anatimiza na is utimizo wa makusudi ya Mungu ambayo yalisemwa kwa mara ya kwanza kwa Ibrahimu miaka 4000 iliyopita. Ili kuwa mfano wa kuzaliwa kwa Yesu ilibidi kufanana na Isaka, wa kwanza wa taifa hilo. Vinginevyo dai la Yesu kuwa Israeli imethibitishwa kuwa ya uwongo tangu mwanzo. Lakini kwa kuwa asili ya kimuujiza ya kuzaliwa kwao zote mbili inalingana, basi dai la Yesu la kuwa Israeli linabaki kuwa sawa na, angalau, swali la wazi linalofaa kuchunguzwa. 

Tukilinganisha kuzaliwa kwao kutokana na mtazamo huo wa kihistoria, tunaweza kuona kwamba kuzaliwa kwa Isaka kulitabiri kuzaliwa kwa Yesu ambaye alikuja baadaye sana. Kuratibu matukio kwa maono kama haya, ambayo yanapitia kipindi kikubwa sana katika historia ya mwanadamu, inaunga mkono dai la kwamba Yesu ndiye jiwe kuu la msingi la mradi wa Kiungu. Mungu anatualika sote kuuelewa mradi huu ili tuweze kuwa wanufaika wa ile ahadi ya asili ambayo alipewa Ibrahimu zamani sana.

3 … na katika wewe jamaa zote za dunia watabarikiwa.

 Mwanzo 12:3

Tunaendelea kumwangalia Yesu kutoka katika eneo hili kuu hadi akichunguza jinsi kukimbia kwake Herode baada tu ya kuzaliwa kulivyoakisi jinsi Waisraeli walivyokimbia kutoka kwa mwana wa Isaka.