Ngoma ni nini? Ngoma ya maonyesho inajumuisha miondoko ya midundo, inayokusudiwa kutazamwa na watazamaji na kusimulia hadithi. Ipasavyo, wacheza densi huratibu mienendo yao na wachezaji wengine, kwa kutumia sehemu tofauti za miili yao, ili harakati zao zitoe uzuri wa kuona na kusisitiza sauti. Kawaida uratibu huu hutokea katika muda wa kurudia, unaoitwa mita. Watafiti wameandika jukumu muhimu ambalo mdundo unacheza katika maisha yetu. Kwa hivyo haishangazi ikiwa tunaona mwelekeo sawa na utunzi katika utendaji wa Mungu kwa kuwa aliyeumbwa kwa mfano wake.
Msalaba: Kucheza kwenye kichwa cha Nyoka
Injili inatangaza hivyo kwa mkazo kusulubishwa na ufufuo wa Yesu ilikuwa ni kushindwa kwa Mungu kwa Adui Wake. Tunaona haya mwanzoni mwa historia ya mwanadamu, Adamu aliposhindwa na nyoka. Maandiko wakati huo (maelezo hapa) alikuwa ametabiri kwa nyoka:
15 nami nitaweka uadui kati yako na huyo mwanamke, na kati ya uzao wako na uzao wake; huo utakuponda kichwa, na wewe utamponda kisigino.
Mwanzo 3: 15
Kwa hiyo hili lilitabiri pambano linalokuja kati ya Nyoka na Uzao au Mzao wa Mwanamke. Yesu alijitangaza kuwa ‘Mbegu’ Siku ya 1 ya Wiki ya Mateso. Kisha kwa makusudi akaendesha mzozo hadi kwake kilele msalabani. Hivyo, Yesu alimruhusu Nyoka ampige, akiwa na uhakika wa ushindi wake wa mwisho. Kwa kufanya hivyo, Yesu alikanyaga kichwa cha nyoka, akafanya njia ya uzima. Kwa muhtasari, Biblia inaeleza ushindi wake na njia yetu ya kuishi hivi:
13 Mlipokuwa mmekufa kwa sababu ya dhambi zenu na kwa sababu ya kutotahiriwa kwa hali yenu ya asili ya dhambi, Mungu aliwafa nya hai pamoja na Kristo. Alitusamehe dhambi zetu zote, 14 baada ya kufuta kabisa hati ya mashtaka iliyokuwa inatukabili na kutu pinga pamoja na masharti yake; aliiondoa akaipigilia msalabani. 15 Na baada ya kuvunja nguvu na mamlaka ya shetani, Mungu alim fedhehesha hadharani kwa kuonyesha ushindi wa msalaba juu yake.
Wakolosai 2:13-15
Mapambano yao yalijitokeza kama dansi, katika mita ya midundo ya ‘saba’ na ‘tatu’. Tunaliona hili kwa uwazi kwa kutazama matukio ya Wiki ya Mateso ya Yesu kupitia kioo cha Uumbaji.
Kujua mbele kwa Mungu kumefunuliwa tangu mwanzo wa Wakati
Je, tunawezaje kujua kama huu ulikuwa Mpango wa Mungu badala ya baadhi ya matukio ya nasibu bila kusudi kuu nyuma yake? Vinginevyo, je, hadithi ya Injili ingebuniwa na mwanadamu?
Tunajua kwamba hata mtu awe mwerevu kiasi gani, mwenye kipawa, mfasaha, mwenye nguvu au tajiri kiasi gani, hawezi kutabiri wakati ujao. Hakuna mtu aliye na uwezo wa kuratibu na matukio maelfu ya miaka katika siku zijazo. Ni Mungu pekee anayeweza kujua kimbele na kukusudia kimbele mambo yajayo. Kwa hivyo, tukigundua ushahidi wa aina hii ya uratibu kupitia historia tunaweza kuthibitisha kwamba alichora tamthilia hii. Kwa hivyo, ingeondoa bahati mbaya au watu wajanja nyuma ya injili.
Katika Biblia nzima kuna, kwa kweli, mbili tu wiki ambapo matukio ya kila siku katika juma yanasimuliwa. Juma la kwanza, lililoandikwa mwanzoni mwa Biblia, linaeleza jinsi Mungu alivyoumba kila kitu.
Wiki nyingine pekee yenye matukio ya kila siku yaliyorekodiwa ni Wiki ya Mateso ya Yesu. Hakuna wahusika wengine wa Biblia walio na shughuli za kila siku zilizofafanuliwa kwa wiki moja kamili. Unaweza kusoma akaunti kamili ya Wiki ya Uumbaji hapa. Sambamba na hilo, tulipitia matukio ya kila siku katika Wiki ya Mateso ya Yesu. Jedwali hapa chini linaweka kila siku ya wiki hizi mbili kando. Nambari ‘saba’, ambayo huunda wiki, kwa hivyo ni mita ya msingi au mdundo. Angalia jinsi matukio yote ya kila siku yanalingana hata ingawa yametenganishwa kulingana na wakati na milenia. Kwa uchache sana, kwa sababu Wiki ya Uumbaji imejumuishwa katika Mabua ya Bahari ya Bahari simulizi la uumbaji lilikuwa tayari limeandikwa mamia ya miaka kabla ya Yesu kuja duniani. Na uchambuzi wa uhakiki wa maandishi wa Agano Jipya inaonyesha kuwa haijabadilishwa au kupotoshwa.
Kwa hivyo jinsi ya kuelezea uratibu?
Mdundo wa Wiki Mbili
| Siku ya wiki | Wiki ya Uumbaji | Wiki ya Mateso ya Yesu |
| Siku 1 | Kuzungukwa na giza Mungu anasema, “Kuwe na mwanga”kukawa na nuru gizani. | Yesu anasema “mimi nimekuja ulimwenguni kama nuru…” Kuna nuru gizani ( Yohana 12:46 ) |
| Siku 2 | Mungu hutenganisha dunia na mbingu. | Yesu anatenganisha ile ya dunia na ile ya mbinguni kwa kutakasa Hekalu kama mahali pa maombi kutoka kwa biashara. |
| Siku 3 | Mungu anazungumza nchi na kuinuka kutoka baharini. | Yesu anazungumza juu ya imani kuhamisha milima ndani ya bahari. |
| Mungu anazungumza tena “Acha ardhi izae mimea” na chipukizi za mimea. | Yesu anazungumza laana na mti kunyauka. | |
| Siku 4 | Mungu anasema “Kuwe na taa angani” na jua, mwezi na nyota zinaonekana, zikiangaza anga. | Yesu anazungumza juu ya ishara ya kurudi kwake – jua, mwezi na nyota zitazima. |
| Siku 5 | Mungu anaumba wanyama wanaoruka, kutia ndani wanyama watambaao wa dinosaur wanaoruka, au mazimwi. | Shetani, yule joka kuu, anasonga kumpiga Kristo. |
| Siku 6 | Mungu anazungumza na wanyama wa nchi kavu wanaishi. | Wanyama wa kondoo wa Pasaka huchinjwa Hekaluni. |
| ‘Bwana Mungu … akampulizia Adamu puani pumzi ya uhai’. Adam akaanza kupumua. | “Kwa sauti kuu, Yesu alikata roho.” ( Marko 15:37 ) | |
| Mungu anamuweka Adamu kwenye bustani. | Yesu anaingia Bustani kwa uhuru | |
| Adamu anaonywa mbali na Mti wa Elimu kwa laana. | Yesu anatundikwa kwenye mti na kulaaniwa. 13 Lakini Kristo ametukomboa kutoka katika laana iliyotamkwa na sheria. Alipotundikwa msalabani, alijitwika laana kwa ajili ya makosa yetu. Kwa maana imeandikwa katika Maandiko Matakatifu: “Amelaaniwa kila mtu anayetundikwa juu ya mti.” – Wagalatia 3:13 | |
| Hakuna mnyama anayepatikana anayefaa kwa Adamu. Mtu mwingine alihitajika. | Dhabihu za wanyama wa Pasaka hazikutosha. Mtu alihitajika. 4 Haiwezekani kwa damu ya mafahali na mbuzi kuondoa dhambi.5 Kwa hiyo, Kristo alipokuja ulimwenguni, alisema: “Dhabihu na matoleo hukutamani; bali mwili uliniwekea tayari; -Waebrania 10:4-5 | |
| Mungu anamlaza Adamu katika usingizi mzito. | Yesu anaingia katika usingizi wa kifo | |
| Mungu anajeruhi ubavu wa Adamu ambao kwa huo anamuumba bibi-arusi wa Adamu. | Jeraha hufanywa in Upande wa Yesu. Kutoka kwake sadaka Yesu anashinda bibi-arusi wake, wale walio wake. 9 Mmoja wa wale malaika saba waliokuwa na vile vitasa saba vilivyojaa mapigo saba ya mwisho akaja, akaniambia, Njoo, nami nitakuonyesha bibi-arusi, mke wa Mwana-Kondoo. – Ufunuo 21:9 | |
| Siku 7 | Mungu anapumzika kutoka kwa uumbaji | Yesu anapumzika katika kifo |
Wiki ya Mateso ya Yesu katika mdundo na wiki ya Uumbaji
Adam’s Friday Choreography with Jesus
Matukio ya kila siku katika wiki hizi mbili yanalingana, na hivyo kusababisha ulinganifu wa kimatungo kama vile choreografia. Kisha, mwishoni mwa mizunguko yote miwili ya siku 7, matunda ya kwanza ya maisha mapya huchipuka katika uumbaji mpya. Kwa hivyo, Adamu na Yesu wanaunganisha pamoja, na kutengeneza drama yenye mchanganyiko.
Kwa maana, Biblia inasema kuhusu Adamu kwamba:
… Adamu alikuwa mfano wa yule ambaye angalikuja.
Warumi 5:14
na
21 Kwa maana kama vile kifo kilivyokuja kwa njia ya mtu mmoja, vivyo hivyo, ufufuo wa wafu umekuja kwa njia ya mtu mmoja. 22 Kwa kuwa katika Adamu watu wote hufa, vivyo hivyo katika Kristo wote wata fanywa kuwa hai.
1 Wakorintho 15:21-22
Kwa kulinganisha majuma haya mawili tunaona kwamba Adamu aliigiza mfano unaofananisha Yesu. Je, Mungu alihitaji siku sita kuumba ulimwengu? Je, hangeweza kufanya kila kitu kwa amri moja tu? Kwa nini basi aliumba kwa mpangilio na muundo alioufanya? Kwa nini Mungu alipumzika siku ya saba wakati hawezi kuchoka? Aliumba kwa wakati na utaratibu aliofanya ili kuonyesha kwamba alitarajia matukio ya juma la Mateso tangu mwanzo wa historia ya mwanadamu.
Hii ni kweli hasa kwa Siku ya Sita – Ijumaa za wiki zote mbili. Hasa, tunaona ulinganifu moja kwa moja katika maneno yaliyotumiwa. Kwa mfano, badala ya kusema tu ‘Yesu alikufa’ Injili inasema ‘alipumua mwisho wake’, mfano wa moja kwa moja wa Adamu ambaye alipokea ‘pumzi ya uzima’. Hakika, muundo kama huu kutoka mwanzo wa Wakati unaonyesha ujuzi wa mapema unaochukua wakati na ulimwengu. Kwa kifupi, inaweza tu kuwa ngoma iliyoandaliwa na Mungu.
Matukio Yanayofuata Ya Kinabii ya Uchoraji wa Kiungu
Baadaye, Biblia ilirekodi matukio hususa ya kihistoria na sherehe zinazoonyesha kuja kwa Yesu. Yaliandikwa na kurekodiwa mamia ya miaka kabla ya Yesu kutembea duniani. Kwa kuwa wanadamu hawawezi kujua wakati ujao ulio mbele sana hivyo, hilo latoa uthibitisho zaidi kwamba hiyo ilikuwa drama ya Mungu, si ya mwanadamu, wala si bahati nasibu tu. Jedwali hapa chini linatoa muhtasari wa baadhi.
| Biblia ya Kiebrania | Jinsi inavyotabiri kuja kwa Yesu |
| Ishara ya Adamu | Mungu alikabiliana na nyoka, akitangaza Mbegu iliyokuja kuponda kichwa cha nyoka. |
| Ishara ya dhabihu ya Ibrahimu | Sadaka ya Ibrahimu (2000 KK) ilikuwa kwenye Mlima huo huo ambapo maelfu ya miaka baadaye Yesu angetolewa dhabihu. Wakati wa mwisho mwana-kondoo alichukua mahali pa Isaka ili aweze kuishi. Hii ilionyesha jinsi Yesu ‘Mwana-Kondoo wa Mungu’ angechukua nafasi na kujitoa dhabihu kwa ajili yetu ili tuweze kuishi. |
| Ishara ya Pasaka | Wana-kondoo walipaswa kutolewa dhabihu kwenye a maalum siku – Nisani 14, Pasaka (1500 KK). Wale waliotii waliepuka kifo, lakini wale walioasi walikufa. Mamia ya miaka baadaye Yesu alitolewa dhabihu juu ya hili halisi siku – Nisani 14, Pasaka. Kama wale wana-kondoo wa asili wa Pasaka, alikufa ili sisi tuishi. |
| ‘Kristo’ anatoka wapi? | Jina la ‘Kristo’ lilizinduliwa kwa ahadi ya kuja kwake – lilitabiriwa 1000 BCE. |
| Je, Yesu alikuwa mwana wa bikira kutoka katika ukoo wa Daudi? | ‘Kristo’ angetokana na Mfalme Daudi, lakini angezaliwa kutoka kwa bikira manabii wa kale walitabiri. Unabii uliotolewa mwaka 1000 KK na 750 KK na kutimizwa katika Yesu. |
| Ishara ya Tawi | ‘Kristo’ angechipuka kama tawi kutoka kwa nasaba ya kifalme iliyokufa – iliyotabiriwa 750 KK na kutimizwa katika Yesu. |
| Tawi linalokuja linaloitwa | ‘Tawi’ hili lililochipuka liliitwa ‘Yesu’ miaka 500 kabla ya yeye kuishi. |
| Mtumishi anayeteseka anatoa maisha yake kwa ajili ya wote | Unabii unaotabiri jinsi Mtumishi huyu ajaye angewatumikia wanadamu wote katika kifo chake – 750 KK. Imetimizwa na Yesu kwa namna ya kusulubishwa kwake na kufufuka kwake. |
| Kristo Anakuja katika ‘saba’ | Neno la Kinabii linalotabiri lini angekuja, lilitolewa kupitia mizunguko ya saba mwaka wa 550 KK. Ilitimizwa ndani ya Yesu kwa kuweka wakati hususa hadi siku ya kuwasili kwake Yerusalemu mwaka wa 33 BK. |
| Kusulibiwa Kumechunguzwa | Maelezo ya wazi ya kusulubishwa yalitabiriwa 1000 KK – na kutimizwa katika maelezo ya kusulubiwa kwa Yesu. |
| Mwana wa Adamu Afunuliwa | Maono ya mtu wa Kimungu akija juu ya mawingu angani yanatimizwa kwa njia pekee inayowezekana na Yesu. |
Sherehe na Maandiko ya kinabii yameandaliwa kwa Yesu
YoMwaliko wako
Injili inakaribisha uchunguzi wetu. Pia inatualika
17 Roho na bibi harusi wanasema, “Njoo!” Na kila mtu asi kiaye na aseme, “Njoo!” Na mtu ye yote mwenye kiu na aje, na kila anayetaka na apokee zawadi ya maji ya uzima bure. .
Ufunua wa Yohana 22:17
Zifuatazo zinapatikana ili kusaidia kuchunguza na ‘kuja’
- Jinsi kazi ya ajabu ya Yesu inavyoendana na ile ya taifa la Kiyahudi – kuonyesha Nguvu ya Kimungu ikifanya kazi katika historia.
- Uchunguzi wa kimantiki wa Ufufuo. Je, kuna ushahidi wa kihistoria wa kuiunga mkono?
- Kwa nini Yesu alikufa msalabani? Ina maana gani kwangu na kwako?
- Jinsi matukio yetu ya hivi majuzi ya ulimwengu na COVID yanaonyesha maana ya dhabihu ya Yesu.