Siku ya 3: Yesu Anatamka Laana Inayonyauka

Mnamo 1867 aliadhimisha mwandishi wa Amerika Mark Twain, alitembelea nchi ya Israeli (Palestina kama ilivyoitwa). Alisafiri nchi nzima, akiandika uchunguzi wake katika kitabu chake kilichouzwa sana Innocents Abroad. Alitumia maneno “isiyopendeza”, “isiyopendeza”, na “ukiwa” ili kufafanua kile alichokiona. Twain aliandika,

“Palestina inakaa katika gunia na majivu…. ukiwa na wasiopendeza.”

Innocents Abroad

Kuhusu bonde la Yezreeli, Twain aliandika,

“Matukio ya kusisimua … hayatokei tena kwenye bonde. Hakuna kijiji cha faragha katika kiwango chake chote-sio kwa maili thelathini kwa pande zote mbili. Kuna vishada viwili au vitatu vidogo vya mahema ya Bedouin, lakini hakuna makao moja ya kudumu. Mtu anaweza kupanda maili kumi kutoka huku na asiwaone wanadamu kumi.” 

Innocents Abroad

Alieleza Galilaya kama

“aina ya upweke wa kumfanya mtu aogope… Njoo Galilaya kwa ajili ya hilo … majangwa haya yasiyo na watu, haya vilima yenye kutu ya ukame, ambayo kamwe, kamwe hayatikisi mng’ao kutoka kwenye michoro yao mikali, na kufifia na kuzimia katika mtazamo usio wazi; ule uharibifu wa huzuni wa Kapernaumu: kijiji hiki cha kijinga cha Tiberia, kikilala chini ya mitende yake sita ya mazishi … “

Innocents Abroad

Mlima Tabori…

“inasimama peke yake … [katika] uwanda ulio kimya … ukiwa … hatukuwahi kuona mwanadamu kwenye njia nzima … karibu mti au kichaka popote. Hata mzeituni na kaktus, wale marafiki wa haraka wa udongo usiofaa, walikuwa karibu kuiacha nchi”

Innocents Abroad

Nchi Iliyo Ukiwa au ‘Inayotiririka Maziwa na Asali’?

Mark Twain alichanganyikiwa hasa kwa sababu yale aliyoona hayakulingana kabisa na yale aliyosoma katika Biblia, ambapo wafalme wenye nguvu walitawala watu, umati wa watu wakimzunguka Yesu, na yale ambayo yameelezwa mara nyingi katika Biblia kuwa:

…nchi iliyojaa maziwa na asali;

Yeremia 32: 22

Kwa hivyo nini kilitokea kwa ardhi?

Ni kile Yesu alisema na kufanya katika Jumanne hii – Siku ya 3 ya Wiki ya Mateso – ambayo inaelezea. Yesu alitumia mienendo iliyojaa ishara na ukosoaji mwingi wa watu wa siku zake. Kwa kufanya hivyo alionyesha zawadi ya drama ambayo sisi hushuhudia mara kwa mara kutoka kwa Wayahudi wenzetu wenye vipawa vile vile leo.

Wakosoaji Wenye Vipawa Waliopo na Waliopita

Miongoni mwa walio na vipawa zaidi na wanaojulikana leo kwa kuelekeza ukosoaji unaokauka, mchezo wa kuigiza uliojaa kejeli, na shutuma za mfano ni Bill Maher, Seth Rogen, Ivan Urgant, na Sasha Baron Cohen.  

Bill Maher, mwenyeji wa muda mrefu wa Saa Halisi na Bill Maher, moja ya maonyesho maarufu ya usiku wa manane huko USA, hujishughulisha mara kwa mara na kejeli za kisiasa na maoni ya kijamii, bila kuacha ukosoaji wake unaokauka.

Sethi Rogen, mcheshi na mtengenezaji wa filamu kutoka Kanada, alipata umaarufu wa kipekee na filamu yake Mahojiano, inayowaonyesha waandishi wa habari wanaofanya jaribio la kumuua dikteta wa Korea Kaskazini Kim Jung-un. Korea Kaskazini ilitishia kulipiza kisasi ‘bila huruma’ isipokuwa filamu hiyo isingeondolewa. Mzozo huo ulizua utangazaji mkubwa na kupata umaarufu wa Rogen kwa uwezo wake wa kumpiga dikteta wa Korea Kaskazini.

Sasha Baron Cohen, Mkejeli maarufu wa Uingereza ambaye, kupitia wahusika wake wa porini wa alter-ego Borat– mwandishi wa habari wa Kazak, Bruno– ripota wa mitindo wa shoga wa Austria, Jenerali Aladeen katika The dikteta ina ilikasirisha vikundi vingi ambavyo Cohen ana ilibidi kuongeza maelezo yake ya usalama.

Ivan Urgant, mtangazaji wa kipindi maarufu zaidi cha TV cha usiku wa manane cha Urusi, alikuwa na kipindi chake Urgant jioni kufutwa kwa sababu alikosoa uvamizi wa Urusi wa Ukraine.

Mbali na kujulikana sana kwa ukosoaji wao wa kejeli, kile ambacho hawa wanne wote wanafanana ni urithi wao wa pamoja wa Kiyahudi. Wanaonyesha kwamba, ingawa ni wachache kwa idadi, wanadhihaki wa Kiyahudi ni miongoni mwa viongozi katika aina hii ya tamthilia.

Yesu vilevile alikuwa mchambuzi mkuu. Lakini ukosoaji aliotoa siku hiyo umeathiri historia ya wanadamu zaidi ya uwezo wa wakosoaji wa kisasa wa kuamsha kejeli ya kudumu kupitia mzunguko unaofuata wa habari. Iliamsha ajabu ya Mark Twain karne nyingi baadaye

Mgogoro wa Yesu Unaokaribia

Kwanza tunapitia juma kisha tuangalie alichofanya siku hiyo.

Yesu alikuwa ameingia Yerusalemu siku ya Jumapili kama alitabiri na basi funga chini ya Hekalu siku ya Jumatatu. Kwa hiyo viongozi wa Wayahudi wakapanga kumuua. Lakini isingekuwa sawa-mbele.  

Mungu alikuwa alimchagua Yesu kuwa Pasaka yake Mwana-Kondoo wakati Yesu aliingia Hekaluni Jumatatu, Nisani 10. Torati ilidhibiti jambo la kufanya na wana-kondoo wa Pasaka waliochaguliwa.

⁶ Nanyi mtamweka hata siku ya kumi na nne ya mwezi ule ule; na kusanyiko lote la mkutano wa Israeli watamchinja jioni.

Kutoka 12: 6

Kama vile watu walivyotunza Kondoo wao wa Pasaka, ndivyo pia Mungu alivyojali Mwanakondoo wake wa Pasaka. Hivyo adui za Yesu hawakuweza kumfikia (bado). Kisha Injili inaandika kile Yesu alifanya siku iliyofuata, Jumanne, Siku ya Tatu ya Wiki ya Mateso.

Yesu Alaani Mtini

¹⁷ Akawaacha akatoka nje ya mji, akaenda hadi Bethania, akalala huko.

¹⁸ Asubuhi, Yesu alipokuwa akirudi mjini, aliona njaa. ¹⁹ Alipoona mtini kando ya bara bara aliusogelea akakuta hauna tunda lo lote ila majani tu. Akaulaani akisema, “Usizae matunda kamwe!” Wakati huo huo ule mtini ukanyauka.

Mathayo 21: 17-19

Kwa nini alifanya hivyo?  

Ilimaanisha nini?

Wanafunzi walistaajabu, na hivyo kusababisha kauli yenye kutatanisha kutoka kwa Yesu kuhusu kutupa milima baharini.

²⁰ Wanafunzi wake wakashangazwa na tukio hilo wakamwuliza, “Imekuwaje mtini huu ukanyauka ghafla?” ²¹ Yesu akawajibu, “Nawaambia kweli, kama mna imani na msiwe na mashaka hata kidogo, mtaweza kufanya yaliy ofanyika kwa huu mtini; na hata mkiuambia mlima huu, ‘Ng’oka, nenda kajitupe baharini,’ itafanyika. ²² Na lo lote mtakaloomba katika sala, mtapewa, kama mna imani.”

Mathayo 21: 20-22

Maana ya Mtini

Manabii waliotangulia wanatufafanulia. Angalia hapa jinsi Manabii wa Kiebrania walitumia Mtini kuashiria Hukumu juu ya Israeli:

Nabii Hosea alienda mbali zaidi, akitumia mtini kufananisha na kisha kuwalaani Israeli:

¹⁰ Mimi nalimkuta Israeli kama zabibu nyikani; nami naliwaona baba zenu kama matunda ya mtini yaliyoiva kwanza, wakati wake wa kwanza; lakini walikwenda Baal-Peori, wakajiweka wakfu kwa kitu cha aibu, wakawa chukizo kama kitu kile walichokipenda.

Hosea 9:10

¹⁶ Efraimu amepigwa; mzizi wao umekauka; hawatazaa matunda; naam, wajapozaa, nitaliua tunda la tumbo lipendwalo sana.
¹⁷ Mungu wangu atawatupilia mbali, kwa sababu hawakumsikiliza; nao watakuwa watu wa kutanga-tanga kati ya mataifa.

Hosea 9:16-17

Kuharibiwa kwa Yerusalemu mwaka wa 586 KK kulitimiza haya na laana za Musa (Angalia historia). 

Yesu alipoulaani mtini, alitamka kwa njia ya mfano mwinginer kuja uharibifu wa Yerusalemu na uhamisho wa Wayahudi kutoka katika nchi. Aliwalaani hadi uhamishoni tena.

Baada ya kuulaani mtini, Yesu aliingia tena Hekaluni, akifundisha, akijadiliana na kufafanua laana yake, hasa juu ya viongozi wa Wayahudi. Injili inarekodi hivi.

Sio tupu – Laana inashikilia

Tunajua kutoka kwa historia kwamba uharibifu huu wa Yerusalemu na Hekalu lake, pamoja na kufukuzwa kwa Wayahudi katika uhamisho wa ulimwenguni pote, kulitokea mwaka wa 70 BK. 

Pamoja na uharibifu wa Hekalu katika 70 CE Kunyauka kwa Israeli kulifanyika. Kisha, ilibaki ikiwa imenyauka kwa maelfu ya miaka. 

Laana hii haipo tu katika kurasa za hadithi ya Injili. Tunaweza kuthibitisha ilitokea ndani historia. Hii Kunyauka Laana iliyotamkwa na Yesu ilidumu vizazi vingi. Watu wa siku zake walimpuuza ili waangamizwe.

 Laana ya Kuisha Muda wake

Baadaye Yesu alifafanua jinsi laana hiyo ingekuja na muda ambao ingedumu.

²⁴ Wengine watauawa kwa silaha na wengine watachukuliwa mateka na kupelekwa nchi mbalim bali. Na Yerusalemu itamilikiwa na watu wa mataifa mengine mpaka muda wa mataifa hayo utakapokwisha.”

Luka 21: 24

Alifundisha kwamba laana yake (uhamisho na udhibiti wa Mataifa juu ya Yerusalemu) ingedumu tu ‘mpaka nyakati za Mataifa (wasio Wayahudi) zitimie’. Kwa hiyo alidokeza kwamba Laana yake ingeisha, akifafanua jambo hili zaidi Siku ya 4.

Laana Imeinuliwa

Ratiba hii inaonyesha historia ya watu wa Kiyahudi na maelezo zaidi hapa. Kuja kwenye siku zetu za kisasa, rekodi ya matukio inaonyesha mwisho wa uhamisho. Mnamo 1948, kutoka kwa tamko la UN. taifa la kisasa la Israeli lilianzishwa. Ndani ya 1967 vita vya siku sita jiji la Yerusalemu, ambalo sasa ni jiji kuu la Israeli, lilipatikana tena. Tunaona ‘nyakati za Mataifa’ zikifikia mwisho katika matukio ya habari ya kisasa.

Mwanzo na mwisho wa laana ya Yesu, iliyotamkwa kwa njia ya mfano kwenye mtini na kisha kufafanuliwa kwa wasikilizaji wake haijabaki kuwa hadithi tu kwenye kurasa za Injili. Matukio haya yanaweza kuthibitishwa, na yanafanya vichwa vya habari leo (mf., USA ilihamisha ubalozi wake Jerusalem) Yesu kufundishwa kwa kina, alitoa sauti mamlaka juu ya asili, na sasa tunaona kwamba laana yake iliacha alama yake kwa taifa lake kwa maelfu ya miaka. Tunampuuza kwa hatari yetu.

Muhtasari wa Siku ya 3

Chati iliyosasishwa inaonyesha Yesu akiulaani mtini Siku ya 3, Jumanne, huku akitunzwa kama Mwana-Kondoo Aliyechaguliwa na Mungu. Tunaona siku ya 4 anatabiri kurudi kwake, kuja kurekebisha makosa mengi.

 Maandishi ya Siku ya 3 ya Laana ya Kunyauka

Wayahudi wana sifa of inayoongoza katika maeneo mengi ya binadamu kufanya. Hii ni bila kujali kama wao ni Israel au sehemu ya duniani kote diaspora ya Wayahudi. Lakini hii sio kweli katika kilimo. Wayahudi wa Israeli pekee kubeba tofauti hii. Israeli imechonga sifa iliyochuma kwa bidii kama a kiongozi katika kilimo teknolojia. Hii ilianza wakati Wayahudi walipompeleka Aliyah kwa mara ya kwanza Palestina zaidi ya miaka mia moja iliyopita. Kisha wakaunda kibudzim and moshav (kimsingi aina tofauti za mashamba ya jumuiya ya ushirika). Kaskazini mwa Galilaya kulikuwa na maji machafu, vilima vya Yudea vilikuwa na miamba, na kusini ni jangwa. Ardhi ilikuwa kama vile Mark Twain alipata na kuielezea. Kwa hivyo walowezi wa kwanza walilazimika kumwaga maji ugonjwa wa malaria vinamasi, safisha ardhi, na jifunze kumwagilia.  

Inachanua Kijani Katika Jangwa la Leo

Leo Israel inaongoza duniani katika teknolojia ya umwagiliaji kwa njia ya matone, inakuza na kuuza nje matunda mengi, mboga mboga, nafaka na bidhaa za maziwa. Hii ni kweli licha ya ukweli kwamba Israeli haikubaliani na kilimo kwa asili. Zaidi ya nusu ya ardhi iko asili jangwa. Huku uhaba wa maji ukiwa ni tatizo kubwa na endelevu huko, wakulima wa Israel wamekuwa viongozi wa dunia katika teknolojia ya umwagiliaji.

Wakulima wa Israeli katika kizazi hiki cha mwisho wameweza kubadilisha ardhi kutoka eneo tasa, lililonyauka na kuwa mandhari ya kijani kibichi. Mwonekano wa setilaiti katika Ramani za Google unaonyesha hili, kwa kulinganisha mipaka wanayoshiriki na majirani zao. Siku ya 4, Yesu alitabiri hili lingetukia, likiwa na maana ya pekee.